Māturīdī's "Love": A Philosophical Approach To Māturīdī's Understanding Of Morality

Sevgi, Mâtürîdî ahlak anlayışının dayandığı genel karakterlerden biridir. Ahlak içerisinde iradi bir eylem ön planda yer almış olsa da aslında bu sevgi temeline dayanaklık etmektedir. Mâtürîdî’nin temelinde, varlıklara sevginin Allah tarafından verildiğinin bilinmesi gerekliliği vardır. Çünkü insan fıtratında olan duygunun yani sevginin, sıradan yönelimin dışına çıkması ve insanı yücelten nitelik kazandırması temele dayanmaktadır. Mâtürîdî, her insanda doğuştan gelen güzellik eğilimi ya güzel olana besleme gibi yatkınlığın olduğunu ifade etmiştir. sevgisinin de fıtri duygu olduğu düşüncesindedir. Yaratılıştan kişiyi ahlaki açıdan Rabbinin rızasını kazanma insanın Rabbini sevme düşüncesinden ayrı değildir. Kendisine karşı duyulan düşüncesi kişide övülen fiillere yönlendiren önemli unsur olarak görülmektedir. Bu temel bilinmesi, kişinin kendisiyle yüceleceği erdeme dönüşmesine zemin hazırlamaktadır. izahlarında genellikle fiilde sevgiyi ile bağlantılı ele aldığını görmekteyiz. Ayrıca erdemi (el-Fadl fi’l-Mevedde), fiili gerçekleştirirken Yaratan’ın memnun olması için onu severek yapmak sevmediği fiilden sırf O olmayacağı uzaklaşmak düşüncesini içinde barındırır. izahlarının genelinde Allah’tan korkma anlamında “takva” kökten türeyen kelimelerde barındıran korku vurgulanmaktadır. ifrat tefrite düşerek ‘orta yol’dan ayrılanın durumu ‘takva’ya uygunluktan uzaklaşmakla eşittir. Öyle ki takvaya uygun fiilin ifrattan, tefritten uzakta ortada, dengeli gereklidir. adaleti yol’ tanımlar şeyin orta yolunun adalet üzere olmasına bağlar. Bir başka buna, ‘fiillerde hikmetli davranmak’ diyebiliriz. Zaten Mâtürîdî’ye göre ‘Hikmet’ isabet etmek demektir. Yani yerli yerine konulmasıdır. kalpteki duygusunun hakikatinin bilinemeyeceğini ederken insandaki muhabbet ancak kendisinden fayda gördüğü kişiye olacağını, görmediği duyamayacağını eder. neyin kendisi iyi veya kötü olduğunu, hakiki amaçlarının neler gerektiğini belirlemeye çalışan erdemli yaşayışı nasıl gerçekleştirmesi anlamlandırmakla görevli varlıktır. İnsanın yapısına baktığımızda hangi gayeler etrafında yaşam sürmesi gerektiğini, kötünün, ödev sorumlulukların belirlenmesi düşüncelerin varlığında amaca dayandığını dayanması Biz çalışmamızda ahlakına felsefi bakışla kavramsal anlamlandırdığını almaya çalışacağız.